Czerniak to jeden z najniebezpieczniejszych nowotworów skóry, gdyż bardzo szybko daje przerzuty. Odpowiednio szybko zdiagnozowany, może zostać skutecznie wyleczony.

Czym jest czerniak?

Czerniak to melanocyty, które uległy złośliwej przemianie. Melanocyty to komórki, które wytwarzają melaninę – barwnik tkanki łącznej. Znajdują się nie tylko w skórze, ale też w obszarze jamy ustnej, błon śluzowych, a także siatkówki oka. Wszędzie tam może pojawić się czerniak, choć najczęściej obserwuje się go na skórze.

Co może zwiększyć ryzyko zachorowania na czerniaka?

Czynnikiem, który w największym stopniu wpływa na pojawienie się czerniaka, jest nadmierna ekspozycja na słońce, a także stałe drażnienie i urazy skóry. Ponadto w grupie ryzyka znajdują się osoby, które mają wrodzone znamiona barwnikowe, o jasnej karnacji oraz takie, u których członkowie rodziny chorowali na czerniaka.

Profilaktyka

Chcesz uchronić się przed czerniakiem? Zacznij przede wszystkim od unikania nadmiernej ekspozycji na promieniowanie UV, wliczając w to rezygnację z wizyt w solarium. Pamiętaj, że latem, nawet, gdy się nie opalasz, ale po prostu wychodzisz na zewnątrz, należy stosować kremy z filtrami UV lub zasłaniać ciało – szczególnie obszary najbardziej narażone na słońce, czyli głowę i ramiona.

Dla niewprawnego oka czerniak przypomina najczęściej zwykły pieprzyk. Dlatego z każdą zmianą barwnikową, która budzi jakikolwiek niepokój, należy udać się do dermatologa. Podstawowymi metodami diagnostyki są dla nas nieinwazyjne metody, jak wideodermoskopia oraz dermatoskopia. Jeżeli jednak występują podejrzenia, że znamię może mieć charakter nowotworowy, usuwamy je chirurgicznie, a próbkę poddajemy badaniom histopatologicznym – mówi dr n. med. Igor Michajłowski, specjalista dermatolog

Co powinno wzbudzić Twoją czujność?

Jeżeli masz jakiekolwiek znamię, które budzi Twój niepokój, jak najszybciej zgłoś się do dermatologa! Zwróć uwagę na wszelkie zmiany w obrębie już istniejących znamion – zmiana kształtu, wielkości, barwy, uwypuklenie się, ale też pojawiający się świąd i ból. Powodem do obaw mogą być też nowe znamiona o nieregularnym kształcie, asymetryczne, o nieostrych granicach oraz z czerwonym pierścieniem. W takim wypadku należy niezwłocznie udać się do lekarza!

Diagnostyka i chirurgiczne usuwanie zmiany

Z każdą zmianą, która budzi jakikolwiek niepokój, należy jak najszybciej udać się do lekarza. Jeżeli poddajemy się ekspozycji na słońce (np. podczas urlopu), dobrze jest profilaktycznie, regularnie badać skórę w gabinecie dermatologa. W przypadku czerniaka ogromne znaczenie ma czas. Bardzo szybko daje przerzuty, a do tego niełatwo poddaje się leczeniu. Pierwszym i najważniejszym krokiem jest szybka reakcja pacjenta!

Dermatolog zaczyna diagnostykę od dermatoskopii. To metoda badania, polegająca na oglądaniu skóry przy pomocy specjalnego urządzenia, przypominającego nieco lupę połączoną z latarką. Lekarz przygląda się podejrzanej zmianie lub ogląda wszystkie znamiona (np. u osób, które chcą się przebadać po wakacjach). Dermatoskop posiada specjalnie wyprofilowane oświetlenie i umożliwia dokładne obejrzenie znamion w przestrzeni, dzięki czemu widoczna jest również ich struktura. Podczas wideodermatoskopii obrazy z badań są dodatkowo wyświetlane na ekranie komputera i zapisywane, co umożliwia śledzenie ich na przestrzeni lat.

W przypadku wystąpienia podejrzeń, że mamy do czynienia z czerniakiem, nie można wykonać biopsji, gdyż istnieje prawdopodobieństwo, że takie badanie zmieni łagodną zmianę w nowotwór. Z tego powodu znamiona są wycinane z zachowaniem odpowiedniego marginesu zdrowej skóry, a następnie poddawane badaniu histopatologicznemu. W takich przypadkach nie można usuwać znamion podczas zabiegu laserem lub krioterapii, gdyż uniemożliwia to analizę w laboratorium.

Podsumowanie

Czerniak to jeden z najniebezpieczniejszych nowotworów, który niełatwo leczyć, a do tego szybko daje przerzuty. Dlatego najważniejsza jest szybka reakcja pacjenta. Jeżeli zmiany na skórze Cię niepokoją, wyglądają inaczej niż pozostałe pieprzyki, mają nietypowy kształt lub barwę, jak najszybciej zgłoś się do dermatologa. Sprawna diagnostyka może uratować Twoje zdrowie i życie!